Işıkları 10.7 milyar yıl öteden geldi…

Işıkları 10.7 milyar yıl öteden geldi…

Bilim insanları, evrenin en eski spiral galaksisini keşfetmeyi başardı. BX442 adı verilen galaksinin ışıkları, 10.7 milyar yılda Dünya’ya ulaştı.

Keşfi yapan ekipte yer alan California Üniversitesi’nden Alice Shapley, “Evrenin ilk zamanlarına gittiğiniz zaman, çok tuhaf, simetriden uzak galaksilere rastlıyorsunuz... Eski galaksilerin birçoğu tren enkazına benziyor. BX442’yi gördüğümüz zaman ilk tepkimizi, ‘Neden bu kadar parlak ve güzel’ demek oldu” ifadesini kullandı.

Gök bilimciler, 13.8 milyar yaşındaki galaksinin bugün kendilerin özgü büyüklük ve şekillere sahip sayısız galaksiye sahip olduğun belirtiyor. Güneş Sistemi’nin içinde bulunduğu Samanyolu Galaksisi gibi, galaksilerin birçoğu dönmekte olan bir diskte yer alan yıldız ve gaz kümelerinden oluşuyor. Bu galaksiler, spiral galaksiler olarak adlandırılıyor. Her türlü yönde hareket edebilen eliptik galaksiler ise dev kürelere benzeyen bir şekle sahip oluyor.

Spiral ve eliptik galaksilerin yanı sıra, yerçekimsel kuvvetlerin etkisiyle bir araya gelen ve belli bir şekle sahip olmayan dhaa küçük galaksiler de mevcut. Shapely, çok çeşitli ve çok sayıdaki bu galaksilerin, ilk zamanlarında Evren’i kapladıklarını söyledi.

“ORADA OLMASI İNANILMAZ”

Yılda yaklaşık 9,6 trilyon kilometre hızla ilerleyen BX442 adlı spiral galaksinin ışığı, bulunduğunu inanılmaz mesafeden 10.7 milyar yılda Dünya’ya ulaştı. BX442, Evren’in Büyük Patlama sonucu oluşmasından sadece 3 milyar yıl sonra ortaya çıktı.

Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, BX4422’yi tespit etmek için, gök bilimciler Hubble Uzay Telskopu’nun Evren’in çok uzak köşelerinde bulunan 300 galaksiye ait fotoğraflarını inceledi. Shapely ve meslektaşları, BX442’yi ilk başta iki galaksinin üst süte gelmesinden dolayı ortaya çıkan bir ilüzyon zannetti.

Araştırmada yer alan Toronto Üniversitesi’nden David Law, “BX442’nin var olması bile inanılmaz... Evren’in erken zamanlarında çok belirgin bir şekle sahip spiral galaksilerin var olmadığını düşünüyorduk ancak BX442 çok iyi biçimlenmiş spiral kollara sahip” dedi.

Gök bilimciler, BX442’nin şeklini daha iyi inceleyebilmek için, ABD’nin Hawaii eyaletindeki W.M Keck Gözlemevi’ndeki OSIRIS spektografını kullandı. California Üniversitesi akademisyeni James Larkin tarafından inşa edilen spektograf, BX442 galaksisin bulunduğu uzaklıklardaki 3,600 bölgeyi incelemek için kullanılıyor. Elde edilen spektrumlar, gök bilimcilere BX442’nin gerçekten tek bir galaksi olduğunu gösterdi.

“EVREN SIKICI BİR HAL ALDI”

Shapely, “Evren’in ilk zamanlarında çok fazla kozmik etkileşim yaşandığı için çok nadir görülüyordı” dedi ve devam etti: “Evren’in gençliğinde galaksiler çok daha fazla çarpışıyordu... Gaz, uzayın boşluğuna akıyor, yıldızları ve kara delikleri besliyordu. Her iki kozmik cismin büyümesi daha hızlı yaşanıyordu. Bugün Evren çok daha sıkıcı bir yer.”

Gök bilimciler Shapely ve Law, BX442’nin erken oluşumunu sağlayan olayın, komşusu olan cüce bir galaksiyle etkileşime girmesi olarak düşünüyor. Her iki bilim insansı, BX442’nin düzensiz galaksiler ile spiral galaksiler arasında yaşanan etkileşimi daha iyi anlamaya yarayacak bir örnek olarak kabul ediyor.

Shapely, “Bu galaksilerin birbiriyle çarpışmaları ve karşılıklı etkileşimleri spiral tasarımın nasıl ortaya çıktığını daha iyi anlamamızı sağlayacak. Buna Samanyolu da dahil” dedi.

ntvmsnbc