TAUTATİS GELİYOR!

Güneş Sistemi'nin sırlarıyla beraber geliyor…

Dev bir asteoroit, gelecek hafta Dünya’ya ‘selam çakıp’ yanından geçecek. 4179 Toutatis adlı asteroit, Dünya’ya bir tehdit oluşturmasa da, gök bilmciler için büyük önem taşıyor. Sebebi, Güneş Sistemi’nin geçmişi hakkında birçok sır saklıyor olması.

Ntvmsnbc 06 Aralık. 2012 Perşembe

Dünya, gelecek hafta dev bir asteroit tarafından kısa süreli ziyaret edilecek. Her ne kadar Dünya’dan uzak bir mesafeden geçecek olsa da, kozmik ölçüler ele alındığı zaman 4179 Toutatis’in yerden rahatlıkla gözlemlenebileceği kadar Dünya’ya yaklaşacağı söylenebilir.

Gök bilimciler, 4.46 km uzunluğunda ve 2.4 kilometre genişliğindeki dev asteroiti, gözlemlemek için son hazırlıklarını yapıyor. Bunun sebebi, 4179 Toutatis’in Güneş Sistemi’nin oluşumu hakkındaki sırları da beraberinde getiriyor olması.

Yer fıstığı şeklindeki kozmik kaya, 12 Aralık günü Dünya ile arasındaki mesafeyi en aza indirecek. 4179 Toutatis, bu tarihte 6.9 milyon kilometre uzaklıkta bulunacak. Bu mesafe, Ay ile Dünya arasındaki mesafenin 18 katına denk geliyor.

Gök bilimciler, 4179 Toutatis’in ilk olarak kimyasal yapısını anlamak istiyor. Bileşiği ortaya çıkarıldığı zaman, Güneş Sistemi’nin ilk zamanlarına ve oluşum sürecine ait ipuçlarına ulaşılacak. İkinci olarak, asteoritin yörüngesi tespit edilerek, oluşumunda etkisi bulunan maddelerin orijini anlaşılmaya çalışılacak.

TAKLALAR ATARAK GELİYOR

ABD’nin Ulusal Rasyo Astronomi Gözlemevi’nden (NRAO) Michael Busch, her dört yılda bir Dünya’yı ziyaret eden 4179 Toutatis’in geçmişte radar görüntülerini incelemiş olan Michael Busch, asteroitin nasıl ilerlediğini anlamaya çalışıyor.

Kozmik kayanın ‘taklalar atarak’ geldiğini söyleyen Busch, “Uzun ekseni üzerinde dönüyor, aynı zamanda bir daire içinde deviniyor, tıpkı bir jiroskop gibi” dedi. ABD’li gök bilimci, 2000, 2004 ve 2008 yıllarında çekilen radar görüntüleriyle, 4179 Toutatis'in 1996’da oluşturdukları modelini güncellemeyi istiyor. Busch bu aşamada, “Sandığımızdan daha zor bir iş. Çekimsel güçler asteroitin dönüşünü etkiliyor” dedi.

4179 Toutatis, ne zaman Güneş’e veya Dünya’ya yakınlaşsa, çekim kuvveti asteoiti yavaşça etkilemeye başlıyor ve oluşturulmak istenen model için düzenli bir dönüş şekli kaybedilmiş oluyor.

ÇARPIŞMAYLA MI DOĞDU?

Gök bilimciler, 4179 Toutatis'in iç yapısını daha küçük bir asteoritle çarpışmasıyla elde etmiş olabileceğini  düşünüyor. Busch, “Daha küçük bir cisimle çarpışması, yüzeye vurulan bir çekiç etkisi yapmış olabilir” dedi.

Bir diğer teori, 4179 Toutatis’in YORP etkisiyle oluşmuş olabileceği. Bu etki, kozmik cisimlerin sadece Güneş ışınlarının etkisi altında yön kazanabileceğini savunuyor. 4179 Toutatis üzerinde neredeyse 20 yıldır çalışmalar yapan ABD’nin Colorado Üniversitesi’nden astrodinamik profesörü Dan Scheeres, “Rüzgar, pervaneleri harekete geçirir... Buna benzer olarak fotonlar düzgün olmayan bir yüzeye çaptıklarında, o cismin daha hızlı hareket etmesini sağlayabilir” dedi.

Scheeres’a göre, 4179 Toutatis ilk başta çok hızlı dönen ve Uzay’a madde saçan bir cisimdi. Hızı nedeniyle bir süre sonra ikiye ayrıldı, ardından bu iki parça tekrar bir araya geldi. Böylece, ikiye bölünmeyle sonuçlanan süreç yeniden başladı.

Scheeres ve Busch, düşüncelerini değerlendirmek için gelecek hafta Dünya’nın yanından geçip gidecek asteroiti yakından gözlemleyecek. Yeni radar görüntüleri elde edilecek ve gök cisminin hareketine ait yeni bir model çıkarılacak.

İki gök bilimci, “Çıplak gözle görmek için çok uzakta olacak ama 4179 Toutatis'i arka bahçenizdeki teleskopla gözlemleyebilirsiniz” dedi.